.jpg "The News Reporter")
મહારાષ્ટ્રના નાસિકમાં આવેલી કરન્સી નોટ પ્રેસ દ્વારા 500 રૂપિયાની 88,032.5 કરોડની કિંમતની રૂ. 500ની 1,550 મિલિયન નવી નોટો છપાયા બાદ રિઝર્વ બેન્ક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) સુધી પહોંચતા પહેલા રહસ્યમય રીતે ગુમ થઈ ગઈ હતી. માહિતી અધિકાર (RTI) હેઠળના જવાબમાં જાણવા મળ્યા બાદ હોબાળો મચી ગયો હતો. જોકે હવે રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI)એ આ રિપોર્ટને ફગાવી દીધા છે.
Clarification on Banknote pic.twitter.com/PsATVk1hxw
— ReserveBankOfIndia (@RBI) June 17, 2023
RBIએ શું સ્પષ્ટતા કરી?
Clarification on Banknote pic.twitter.com/PsATVk1hxw
— ReserveBankOfIndia (@RBI) June 17, 2023ભારતીય રિઝર્વ બેંકે આ મામલે જવાબ આપ્યો છે કે RTI દ્વારા માહિતી મેળવનાર વ્યક્તિએ ગણતરીમાં ભૂલ કરી છે. RBIના જણાવ્યા અનુસાર, RTI ધરાવનાર વ્યક્તિએ નોટોની માત્ર એક શ્રેણીના ડેટાના આધારે આ દાવો કર્યો છે. કેન્દ્રીય બેંકે કહ્યું કે મીડિયામાં પ્રકાશિત થયેલા કેટલાક અહેવાલોમાં એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે 500 રૂપિયાની નોટ ગાયબ થઈ ગઈ છે, પરંતુ આ યોગ્ય નથી. રિઝર્વ બેંકે કહ્યું કે આ રિપોર્ટ માહિતી અધિકાર અધિનિયમ, 2005 હેઠળ પ્રિન્ટિંગ પ્રેસમાંથી એકત્રિત કરવામાં આવેલી માહિતીના ખોટા અર્થઘટન પર આધારિત છે. સેન્ટ્રલ બેંકે કહ્યું કે એ નોંધવું યોગ્ય છે કે પ્રિન્ટિંગ પ્રેસમાંથી આરબીઆઈને સપ્લાય કરવામાં આવતી તમામ બેંક નોટો યોગ્ય રીતે હિસાબ કરે છે. રિઝર્વ બેન્કે જણાવ્યું હતું કે તેની પાસે પ્રિન્ટિંગ અને સપ્લાય કરવામાં આવેલી બેન્ક નોટોનું સમાધાન કરવા માટે મજબૂત સિસ્ટમ્સ છે. જેમાં નોટ પ્રિન્ટિંગ, સ્ટોરેજ અને ડિસ્ટ્રિબ્યુશનની દેખરેખ માટે પ્રોટોકોલનો સમાવેશ થાય છે. તેથી, લોકોને વિનંતી કરવામાં આવે છે કે આવી બાબતોમાં સમય-સમય પર રિઝર્વ બેંક દ્વારા પ્રસિદ્ધ કરવામાં આવતી માહિતી પર જ વિશ્વાસ કરો.
શા માટે વિવાદ વકર્યો?
મીડિયા અહેવાલો મુજબ, RTI કાર્યકર્તા મનોરંજન રોયની આરટીઆઈ વિનંતીને ટાંકીને, જણાવ્યું હતું કે ત્રણ ટંકશાળોએ રૂ. 500ની નવી ડિઝાઇનના રૂ. 8,810.65 કરોડ જારી કર્યા હતા, પરંતુ આરબીઆઇને માત્ર 726 કરોડ નોટો જ મળી હતી. ભારતીય અર્થવ્યવસ્થામાંથી 1760.65 મિલિયન નોટો ગાયબ છે, જેની કિંમત 88,032.50 કરોડ રૂપિયા છે. 2016-17 દરમિયાન નાસિક સ્થિત પ્રિન્ટિંગ પ્રેસમાંથી રિઝર્વ બેંકને 1662 મિલિયન નોટો મોકલવામાં આવી હતી. બેંગ્લોર યુનિટમાંથી 5195.65 મિલિયન નોટો અને દેવાસમાંથી 1953 મિલિયન નોટો રિઝર્વ બેંકને સપ્લાય કરવામાં આવી હતી. ત્રણેય સહિત 8810.65 મિલિયન નોટો હતી. તેમાંથી માત્ર 7260 મિલિયન નોટો જ રિઝર્વ બેંકને મળી હતી.
